وقتی صحبت از ساعت‌های مچی به میان می‌آید یکی از نام‌هایی که همواره تکرار می‌شود کوارتز است که این تکنولوژی سال‌هاست که به‌عنوان قلب تپنده بسیاری از ساعت‌ها عمل می‌کند و امروزه بیشتر ساعت‌هایی که در اطراف خود می‌بینیم با موتور کوارتز کار می‌کنند اما واقعاً این فناوری از کجا آمده است؟ چه تفاوتی با ساعت‌های مکانیکی دارد؟ و چرا توانست انقلابی بزرگ در صنعت ساعت‌سازی ایجاد کند؟
به طور خلاصه ژاپن به دلیل پیشگامی در توسعه این فناوری در دهه 1960 و تولید موتورهای باکیفیت مرکز اصلی ساخت کوارتز محسوب می‌شود. سوئیس و در سال‌های اخیر چین نیز به تولیدکننده عمده ساعت‌های کوارتز ارزان‌قیمت تبدیل شده و برندهایی مانند کاسیو بخشی از تولید خود را به آنجا منتقل کرده‌اند که این تنوع جغرافیایی نشان‌دهنده گسترش جهانی فناوری کوارتز است.
در این مقاله به بررسی تاریخچه، مکانیسم عملکرد و همچنین محل تولد ساعت کوارتز خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.
تاریخچه کوتاه ساعت کوارتز
داستان ساعت کوارتز به دهه ۱۹۶۰ برمی‌گردد و زمانی که اولین ساعت مچی کوارتز در سال ۱۹۶۹ توسط شرکت ژاپنی سیکو معرفی شد و این نوآوری صنعت ساعت‌سازی را متحول کرد زیرا تا قبل از آن بیشتر ساعت‌ها مکانیکی بودند و کارشان بر پایه فنر و چرخ‌دنده می‌چرخید اما ورود کوارتز یعنی استفاده از نوسان‌گر کریستالی دنیای ساعت را وارد عصر جدیدی کرد.
در سال‌های بعد سوئیس، بعدتر چین و برخی کشورهای دیگر وارد این رقابت شدند و هر کشوری سبکی خاص در ساخت موتور کوارتز ارائه کرد مثلاً موتورهای سوئیسی به کیفیت و دوام شناخته می‌شوند و موتورهای چینی به صرفه‌جویی اقتصادی و تیراژ بالا.
موتور ساعت کوارتز چگونه کار می‌کند؟
این موتور به کمک یک باتری کوچک انرژی لازم را تأمین می‌کند و جریان الکتریکی از باتری به کریستال کوارتز می‌رسد و باعث می‌شود کریستال با فرکانس بسیار دقیقی (معمولاً ۳۲,۷۶۸ بار در ثانیه) نوسان کند.
یک مدار الکترونیکی این نوسان‌ها را می‌خواند و آن را به پالس‌های دقیق یک‌ثانیه‌ای تبدیل می‌کند که این پالس‌ها در نهایت موتور محرک عقربه‌ها را حرکت می‌دهند و همین مکانیزم است که باعث می‌شود ساعت کوارتز در طول ماه تنها چند ثانیه خطا داشته باشد چیزی که در ساعت‌های مکانیکی به ندرت دیده می‌شود.
موتور کوارتز ساخت کجاست؟
برای پاسخ به این سؤال باید به چند کشور مهم در صنعت ساعت‌سازی اشاره کرد:
1. ژاپن
ژاپن بعد از معرفی اولین ساعت کوارتز توسط سیکو به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان موتور کوارتز تبدیل شد و برندهایی مثل سیکو و سیتیزن موتورهایی با دوام، دقیق و مقرون‌به‌صرفه تولید می‌کنند و این موتورهای ژاپنی در بسیاری از ساعت‌های میان‌رده و حتی برندهای بین‌المللی استفاده می‌شوند.
2. سوئیس
سوئیس همواره نماد ساعت‌سازی جهان بوده است و موتورهای کوارتز سوئیسی کیفیت بسیار بالایی دارند و اغلب در برندهای لوکس و نیمه‌لوکس استفاده می‌شوند.
3. چین
در دهه‌های اخیر چین با تولید انبوه موتورهای کوارتز بازار بزرگی از ساعت‌های ارزان‌قیمت را در دست گرفته است البته که کیفیت موتورهای چینی نسبت به سوئیس و ژاپن پایین‌تر است اما قیمت تمام‌شده‌ی آن‌ها باعث شده ساعت‌های اقتصادی و فشن بسیاری از این موتورها استفاده کنند.
۴. سایر کشورها
برخی کشورهای دیگر مانند آمریکا و آلمان نیز موتور کوارتز تولید می‌کنند اما سهم آن‌ها در بازار جهانی نسبت به سه کشور اصلی کمتر است با این حال برندهای خاصی وجود دارند که موتورهای اختصاصی طراحی و تولید می‌کنند.
مزایای موتور کوارتز
- دقت بالا: خطای زمانی بسیار کم (معمولاً ۱۵ ثانیه در ماه)
- هزینه نگهداری پایین: برخلاف ساعت مکانیکی نیاز به سرویس‌های مکرر ندارد
- قیمت مناسب: تولید آسان‌تر و ارزان‌تر از مکانیکی
- عمر باتری طولانی: معمولاً بین ۲ تا ۵ سال
- تنوع طراحی: امکان ساخت ساعت‌های باریک، سبک و مدرن.
چگونه موتور ساعت کوارتز اصل را بشناسیم؟
یکی از دغدغه‌های خریداران ساعت تشخیص موتور اصل از تقلبی است که چند نکته کلیدی می‌تواند کمک کند:
- توجه به برند موتور
- بررسی پشت ساعت که معمولاً مشخصات موتور حک شده است.
- خرید از فروشگاه‌های معتبر.
- توجه به حرکت ثانیه‌شمار زیرا موتورهای باکیفیت حرکت نرم‌تر و بی‌صداتری دارند.
در آخر ساعت کوارتز به جرأت یکی از مهم‌ترین اختراعات صنعت ساعت‌سازی در قرن بیستم است و موتور آن چه ساخت سوئیس باشد چه ژاپن یا چین نشان‌دهنده یک فناوری دقیق و کارآمد است که زندگی روزمره را ساده‌تر کرده است.
اگر هدف شما داشتن ساعتی دقیق، مقرون‌به‌صرفه و کم‌دردسر باشد انتخاب کوارتز همیشه منطقی خواهد بود.